จดทะเบียนสมรสในต่างประเทศ...หย่าในประเทศไทย

ถาม  สามีต่างชาติและภริยาไทยจดทะเบียนสมรสกันในต่างประเทศจะทำการหย่ากันโดยความยินยอมในประเทศไทยได้หรือไม่  และมีผลเป็นอย่างไรบ้าง? 

ตอบ  สามีต่างชาติและภริยาไทยจะจดทะเบียนการหย่ากันในประเทศไทยได้นั้น  กฎหมายแห่งสัญชาติของสามีและภริยาทั้งสองฝ่ายต้องยอมให้หย่ากันได้  ซึ่งการหย่านั้นก็มีอยู่  ๒  แบบ 

แบบแรก  เป็นการหย่าโดยความยินยอม  สามีต่างชาติและภริยาจะทำการหย่าได้ก็ต่อเมื่อกฎหมายแห่งสัญชาติของสามีและภริยายินยอมให้คู่สมรสทั้งสองฝ่ายหย่าโดยความยินยอมได้

แบบที่สอง  เป็นการหย่าโดยคำพิพากษาของศาล  ศาลไทยจะไม่พิพากษาให้หย่าขาดจากกัน  เว้นแต่  กฎหมายแห่งสัญชาติของสามีและภริยาทั้งสองฝ่ายยอมให้หย่าได้เช่นเดียวกัน

ดังนั้น  หากสามีต่างชาติและภริยาไทยจดทะเบียนสมรสกันในต่างประเทศ  หากประสงค์จะทำการหย่ากันโดยความยินยอมในประเทศไทยจึงสามารถกระทำได้ตามแบบการหย่าข้างต้น  และมีผลใช้บังคับกันได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๕๑๔ แม้สามีต่างชาติและภริยาไทยจะมิได้จดทะเบียนสมรสโดยนายทะเบียนประจำสำนัก-นายทะเบียนอำเภอ  หรือกิ่งอำเภอ หรือโดยนายทะเบียน ณ ที่ทำการสถานทูตหรือกงสุลไทยก็ตาม  แต่การหย่านี้จะอ้างเป็นเหตุให้เสื่อมสิทธิของบุคคลภายนอกผู้กระทำโดยสุจริตไม่ได้  เว้นแต่จะได้จดทะเบียนการหย่าแล้ว

ส่วนการจดทะเบียนหย่าในประเทศไทยก็ต้องปฏิบัติตามตามพระราชบัญญัติจดทะเบียนครอบครัว พ.ศ.๒๔๗๘ มาตรา ๑๗ วรรคหนึ่ง บัญญัติว่า ถ้าการใด ๆ อันเกี่ยวกับฐานะแห่งครอบครัว ได้ทำขึ้นในต่างประเทศซึ่งกฎหมายแห่งประเทศที่ทำขึ้นนั้นบัญญัติไว้ ผู้มีส่วนได้เสียจะขอให้บันทึกในประเทศไทยก็ได้ แต่ต้องยื่นเอกสารอันเป็นหลักฐานแห่งการนั้น  โดยมีคำรับรองถูกต้องพร้อมกับคำแปลภาษาไทยซึ่งฝ่ายนั้นต้องเป็นผู้ออกค่าใช้จ่าย และมาตรา ๑๘ บัญญัติว่า การจดทะเบียนการหย่าโดยความยินยอมนั้น ให้นายทะเบียนรับจดต่อเมื่อสามีและภริยาร้องขอ และได้นำหนังสือตามที่ระบุไว้ในมาตรา ๑๕๑๔ วรรคสอง แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาแสดงต่อนายทะเบียนด้วย จากบทบัญญัติดังกล่าวแสดงว่า แม้สามีภริยาจะจดทะเบียนสมรสกันในต่างประเทศตามแบบกฎหมายของกฎหมายต่างประเทศก็ตาม  หากทั้งสองฝ่ายประสงค์จะจดทะเบียนหย่าโดยความยินยอมของทั้งสองฝ่ายแล้ว ก็สามารถจดทะเบียนหย่าในประเทศไทยตามขั้นตอนของบทกฎหมายดังกล่าวได้